De Kwintencirkel wat kan jij daarvan leren

De Kwintencirkel heb je daar wel eens van gehoord, maar weet je eigenlijk niet wat het is en wat je er mee kunt?
Lees dan vooral verder want na dit artikel ga jij ook de kwintencirkel gebruiken omdat je dan weet wat je er mee kunt, hoe hij werkt en hoe ongelooflijk handig hij is om te gebruiken bij het pianospelen en bij ieder ander instrument.

Waar komt de naam Kwintencirkel vandaan?

De kwintencirkel dankt zijn naam aan het interval de Kwint.
Het interval de kwint is een afstand van 5 noten.
De begin en de eindnoot tellen we mee en daartussen in liggen nog 3 noten.

C – G is een kwint.  C – d – e – f – G  (5 tonen)
A – E is een kwint.   A – b – c – d – E  (5 tonen)

Verder laat de kwintencirkel de verhouding tussen de diverse toonsoorten zien.
Waarbij de volgende toonsoort een kwint van de voorgaande toonsoort verschilt en daardoor een voorteken meer of minder heeft.

Draaien we naar rechts, dus met de klok mee, dan zien we de toonsoorten met de kruizen.
Draaien we naar links, dus tegen de klok in, dan zien we de toonsoorten met de mollen.

In de buitenste cirkel zie je als je met de klok meegaat: C – G – D enz. staan.
Van C naar G is een kwint.
Van G naar D is een kwint.

Ga je vanaf de C tegen de klok in dan krijg je: C – F – Bes enz.
Van C naar F is een kwint.
Van F naar Bes is een kwint

Waar wordt de Kwintencirkel voor gebruikt?

Door de kwintencirkel te gebruiken kun je ontdekken hoeveel voortekens, kruizen of mollen er in een bepaalde toonsoort voorkomen.
Dit kan voor zowel de Majeur toonsoorten als de mineur toonsoorten.

In een ander artikel heb ik je al eens verteld dat iedere majeur toonsoort een bijpassende mineur toonsoort heeft. We noemen dit Parallelle toonsoorten. Met behulp van deze cirkel weet je ook altijd welke mineur toonsoort bij welke majeur toonsoort hoort, wel zo handig nietwaar?

De kwintencirkel bestaat uit 3 cirkels:

• In de buitenste cirkel staan de Majeur toonsoorten
• In de middelste cirkel zie je de hoeveelheid kruizen of mollen
• In de binnenste cirkel staan de mineur toonsoorten

Als je op de afbeelding hierboven klikt dan krijg je een PDF die je kunt downloaden en bij je piano kunt leggen.
Ik weet zeker dat je hem er vaak bij gaat pakken.

Hoe werkt de Kwintencirkel

De kwintencirkel begint helemaal bovenaan bij de toonsoort van C, C majeur om precies te zijn. Je vindt de letter C in de buitenste cirkel.
De toonsoort van C heeft geen kruizen en geen mollen, dat zie je in het vakje eronder.
In de binnenste cirkel zie je Am staan, dat betekent  de toonsoort van A mineur.

Zo zie je in één oogopslag dat C majeur en A mineur bij elkaar horen en dat ze geen kruizen of mollen hebben.

Als we nu vanaf de C met de klok meedraaien, dus naar rechts gaan, (5 tonen ofwel een Kwint verder) dan kom je bij de toonsoort van G majeur.
De toonsoort van G majeur heeft 1 kruis en de toonsoort die daar bij hoort is E mineur.

Zo zie je direct dat G majeur en E mineur bij elkaar horen en 1 kruis hebben.

Als je vanaf de G naar het volgende vakje gaat (weer een KWINT verder) kom je bij de toonsoort van D majeur.
De toonsoort van D majeur heeft 2 kruizen en de mineur toonsoort die hier bij hoort is B mineur.

En nu andersom:

Vanaf de toonsoort C majeur (helemaal bovenaan) naar links toe dus tegen de klok in, een Kwint omlaag dan kom je bij de toonsoort F majeur.
Je ziet dan meteen dat de toonsoort F majeur en D mineur bij elkaar horen en dat ze 1 mol hebben.

Weer een Kwint verder kom je bij de toonsoort Bes majeur. Hier kun je meteen zien dat Bes majeur bij G mineur hoort en dat deze toonsoorten 2 mollen hebben.

Een extra Tip bij de kwintencirkel

De toonsoort C majeur is het beginpunt. Als je hiervandaan 3 stappen verder gaat kom je bij de toonsoort van A majeur. 
Omdat je 3 plekken (3 kwinten) verder bent gegaan weet je ook dat je 3 kruizen hebt.

En zo ook naar de andere kant van de cirkel. 
Van toonsoort C majeur naar toonsoort As majeur zijn 4 stappen (4 kwinten) verder en dus heb je 4 mollen.

De volgorde van de kruizen en mollen:

In de muziek is er een vaste volgorde van de kruizen en mollen.
Dat betekent dat wanneer je 1 kruis vooraan bij de notenbalk ziet staan dit altijd voor de F is en 2 kruizen voor de F en de C.
Dit kunnen nooit andere kruizen zijn. 
En zo ook bij de mollen.

Hieronder kun je zien welke volgorde dit precies is.

De volgorde van de kruizen:

Fis – Cis – Gis – Dis – Ais – Eis – Bis

Bijv. Als er vooraan de notenbalk 4 kruizen staan dan zijn dit altijd de: Fis, Cis, Gis en Dis

De volgorde van de mollen:

Bes – Es – As – Des – Ges – Ces – Fes 

Bijv. Als er vooraan de notenbalk 3 mollen staan dan zijn dit altijd de: Bes, Es en As

Een overzicht van alle toonsoorten:

Tot slot van dit artikel hieronder een overzicht van alle Majeur en mineur toonsoorten met hun voortekens:

Ik hoop dat je hebt gezien van hoeveel waarde het gebruik van de kwintencirkel voor jou kan zijn.
Heb je de PDF al gedownload en bij je piano liggen?
Laat je hieronder even weten of jij er nu ook mee aan de slag gaat?

Veel succes en plezier ermee!