A Capella
A Capelle is een muziekvorm voor zingen zonder instrumentale begeleiding.

Anthem
Anthems zijn composities in de Engelse kerkmuziek voor koren, met of zonder solopartij die worden gezongen in de ochtend- en avonddiensten van de Anglicaanse kerk.

Arrangeur
Een arrangeur is een persoon die een bestaand stuk bewerkt voor een andere bezetting. Het resultaat is een arrangement.

Ballade
Een ballade is een verhalend lied.
In de Romantiek wordt de ballade ook als instrumentale vorm gebruikt.

Ballet
Een ballet is een theatervorm waarbij de dans het belangrijkste is. Het ballet ontstond al in de Renaissance.

Basso Continuo
Basso Continuo is de baspartij zoals die in de Barok werd uitgevoerd door een instrument dat akkoorden kon spelen (bijv. klavecimbel) en een melodie-instrument (bijv. cello).

Bolero
Een bolero is een Spaanse dans.
Het meest bekend is de Bolero van Ravel, maar ook Scarlatti en Chopin schreven bolero's.

Bourree
Een bourree is een Franse traditionele dans. De bourree heeft over het algemeen een ritmisch en melodisch eenvoudig thema.

BWV
BWV betekent Bach-Werke-Verzeichnis.
Oftewel: Catalogus van de werken van Johann Sebastian Bach.
In plaats van opusnummers worden bij Bach BWV-nummers gebruikt.

Canon
Een canon is een compositie waarin een bepaald thema steeds herhaald wordt in verschillende stemmen.
Een canon kan uit 2, 3, 4 of meer stemmen bestaan.

Cantate
Cantate komt van "Cantare" wat zingen betekent.
Een cantate kan elk stuk zijn waarin gezongen wordt.
De term werd vooral in de Barok gebruikt als tegenhanger voor het begrip sonate.

Componist
Een componist is een persoon die muziek componeert/schrijft, dus muziek bedenkt, creëert en opschrijft.

Compositie
Een compositie is een muziekstuk waarvan de noten zijn vastgelegd door een componist met behulp van muzieknotatie.

Concert
Een concert is een werk voor een solo-instrument met orkestbegeleiding.
Het bestaat meestal uit 3 delen: snel, langzaam, snel.

Concertmeester
Een concertmeester is in een orkest de aanvoerder van de eerste violen en de belangrijkste persoon uit het orkest.
Hij/zij zorgt ervoor dat het orkest vooraf goed is gestemd en overlegt namens de musici met de dirigent.

Concerto Grosso
Een Concerto Grosso is een werk dat gecomponeerd is voor een orkest dat bestaat uit een grote groep (het concert grosso) en een kleine groep solisten (het concertino).

Conservatorium
Een conservatorium is een school voor hoger onderwijs voor de opleiding tot musicus.

Dirigent(e)
De dirigent is de leider van een orkest of koor.

Dissonant
Een dissonant is geen mooi samenklinkende klank. De samenklank wringt. Dissonant betekent niet vals maar schud de luisteraar weer wakker en lost zich later goed op.

Divertimento
Het divertimento is een muziekvorm met 2 betekenissen.
Voor 1780 was het een compositie voor een solo-instrument.
Na 1780 is het een licht en ontspannend werk zonder diepgang.

Eerste Weense School
Onder de eerste Weense school worden de componisten Mozart, Haydn en Beethoven verstaan.

Etude
Een etude is een oefenstuk waarin een bepaald muzikaal technisch probleem behandeld wordt.
De etudes van de grote componisten zoals Chopin en Liszt, zijn meer dan alleen maar oefenstukken.

Fuga
Een fuga is een muziekvorm waarin meerstemmigheid en herhaling een hoofdrol spelen.

Gavotte
Een gavotte is een Franse dans in een 2-delige maatsoort met een opmaat. In de 18e eeuw werd de Gavotte een populaire dans bij de Franse adel. De dans is bijna gelijk aan de bourree maar alleen iets sneller.

Glissando
Het glissando is de Italiaanse term voor het glijden over de toetsen of snaren.

Gregoriaans
Gregoriaanse muziek werd vanaf de Middeleeuwen in de Katholieke Kerk gezongen en is genoemd naar Paus Gregorius de Grote (540 - 604).

Hob.
Hob. is de afkorting van Hoboken.
De Rotterdammer Hoboken maakte als eerste een catalogus van de werken van Haydn.
In plaats van Opus of BWV gebruikt men bij Haydn de Hob.-nummers.

Hymne
Een hymne is een lofzang of loflied op een bepaald onderwerp (een land, godheid of gebeurtenis).

Impromptu
Een Impromptu is een muziekstuk dat improvisatie elementen bevat. Het is meestal geschreven voor de piano. Deze muziekvorm stamt uit de Romantiek.

Improviseren
Improviseren is het spontaan bedenken van muziekstukken of gedeeltes daarvan

Kamermuziek
Kamermuziek is muziek voor een kleine, enkelvoudige bezetting, die in een (grote) huiskamer gespeeld kan worden.
Deze muziekvorm begint in de Barok. Het is meestal muziek voor 2 tot 9 strijkers, blazers of zangers al dan niet met piano.

KV
KV betekent Köchel Verzeichnis ofwel de catalogus van Köchel.
Köchel was de man die de werken van Mozart voor het eerst catalogiseerde.
In plaats van Opus, BWV of Hob. worden bij Mozart de KV-nummers gebruikt.

Madrigaal
Een madrigaal is een voornamelijk vocale muziekvorm.
De madrigalen kom je tegen in de Middeleeuwen, de Renaissance en de Barok.

Mazurka
Een mazurka is een dans in een 3-kwarts maat met de nadruk op de tweede tel, in tegenstelling tot de wals.
De mazurka werd geïntroduceerd door Chopin.

Menuet
Het Menuet is een Franse dans in een 3-kwarts maatsoort, ten tijde van de Barok.
Het menuet is vaak ook een onderdeel van een suite.

Motet
Een motet is de benaming voor een compositie die meestal alleen door zangers wordt uitgevoerd.
Letterlijke vertaling: Mondelinge uiting.

Nocturne
Een nocturne is een muziekstuk dat geïnspireerd is op de sfeer van de nacht. Een romantisch of dromerig geheel.

Ode
Een ode is een lofdicht of lofzang, veelal een gezongen verhaal waarin iemand geprezen wordt.

Opera
Een Opera is een toneelwerk dat hoofdzakelijk gezongen wordt en waarvan de handeling ook wordt uitgebeeld.
In tegenstelling tot het oratorium.

Operette
Een operette is een vorm van muziektheater die lijkt op opera, hoewel de onderwerpen minder serieus zijn.

Opus
Opus betekent werk.
Vaak wordt het afgekort tot Op.
Opus 1 betekent het eerste gepubliceerde werk van een componist. Op. 10 is het tiende gepubliceerde werk.

Oratorium
Een oratorium is een groot werk voor solozang, koor en orkest.
Het gaat vaak over religieuze onderwerpen.
De handeling wordt nooit uitgebeeld in tegenstelling tot de Opera.

Orkestratie
Orkestratie heet ook wel instrumentatie en is het toekennen van instrumenten aan een compositie. De componist houdt rekening met de mogelijkheden van de diverse instrumenten.

Ouverture
Een ouverture is meestal het instrumentale openingsstuk van een opera.
Later worden het ook zelfstandige stukken.

Passie
Een Passie is een muziekstuk dat gaat over het lijden van Christus. De bekendste passie is wel de Matthäuspassion van Johann Sebastian Bach.

Pavane
Een Pavane is een langzame plechtige dans, die al in de Renaissance voorkwam.
De Pavanes van Fauré en zijn leerling Ravel zijn zeer bekend.

Pianoconcert
Een pianoconcert is een concert voor piano en orkest.
Het pianoconcert bestaat meestal uit 3 delen.

Pianokwintet
Een pianokwintet is een ensemble dat bestaat uit 4 strijkers en een piano. Meestal piano, 2 violen, altviool en cello.

Pianorecital
Een recital is een muziekuitvoering bestaande uit solostukken, meestal met 1 solist.
Bij een pianorecital is de pianist de enige uitvoerder.
Bij een recital van de melodie-instrument is er meestal pianobegeleiding bij.

Pianosonate
Een pianosonate is een sonate die speciaal voor de piano is geschreven.

Prelude
Prelude betekent letterlijk voorspel.
Oorspronkelijk was het dat ook maar later werden er ook preludes geschreven die op zichzelf staan.

Prix de Rome
De Prix de Rome is een aanmoedigingsprijs voor jonge kunstenaars, bestaande uit een studiereis naar Rome.

Programmamuziek
Programmamuziek is muziek waaraan een niet-muzikaal gegeven ten grondslag ligt.
Bijv. De vier jaargetijden van Antonio Vivaldi.

Psalm
Een psalm is een religieuze liedvorm. Psalmen worden vaak gezongen of voorgelezen op verheven toon.

Quatre-mains
Quatre-mains is een muziekvorm die hoort bij het pianospelen. Het is bedoeld voor 2 spelers, met samen 4 handen, die samen op 1 piano spelen.
Wordt er op 2 piano's gespeeld dan is het een pianoduo.

Rhapsodie
Een Rhapsodie is een muzikale compositie die vaak een volksmuziek achtig karakter heeft.
Bijv. De Hongaarse Rhapsodieën van Liszt en Rhapsody in Blue van Gershwin.

Recitatief
Een recitatief is een gezongen deel uit een groter werk.
Waarbij de tekst belangrijker is dan de muziek.

Requiem
Een Requiem is een Katholieke mis die wordt opgedragen voor een overledene.
Meestal gespeeld tijdens een uitvaartplechtigheid, maar ook vaak te horen op Allerzielen (2november).

Rubato
Wanneer er rubato wordt voorgeschreven betekent dat dat je vrij het tempo kan bepalen. Je mag een ongelijkmatig tempo gebruiken zodat de muziek meer gaat leven.

Scherzo
Scherzo betekent eigenlijk grappig.
In de Romantiek krijgt Scherzo steeds meer de betekenis van grillig.

Serenade
Een serenade is een vocaal of instrumentaal muziekstuk. Ontstaan in de 16e eeuw als groet aan een geliefde.

Soloconcert
Een soloconcert is een concert waarbij een solist een dialoog aangaat met het orkest.

Sonate
Een sonate is een instrumentaal werk voor een kleine bezetting.
Een Sonate bestaat uit meerdere delen die elkaar wat tempo betreft afwisselen.

Sonatine
Sonatine wordt gebruikt als verkleinwoord voor sonate. Dus een kleine sonate. Het zegt echter niets over de moeilijkheid.

Strijkkwartet
Een strijkkwartet is een muziekwerk voor 4 strijkinstrumenten. Meestal 2 violen, een altviool en een cello.

Suite
Een suite is een opeenvolging van dansen.
Later stelden componisten ook suites samen uit grotere werken.
Bijv. Peer Gynt Suites van Edvard Grieg.

Symfonie
Een symfonie is een werk voor orkest. Het bestaat vaak uit 4 delen. Snel deel - Langzaam deel - Menuet of Scherzo - Snel deel.

Symfonisch gedicht
Het Symfonisch gedicht is een vorm uit de Romantiek.
Vaak voor groot orkest en meestal gebaseerd op een literair werk of schilderij.

Transponeren
Bij transponeren wordt een muziekstuk omgezet naar een andere toonsoort.

Tweede Weense School
Onder de tweede Weense school worden de componisten Schönberg, Alban Berg en Anton Webern verstaan.