Muziektermen
Ballade
Een ballade is een verhalend lied.
In de Romantiek wordt de ballade ook als instrumentale vorm gebruikt.
Basso Continuo
Basso Continuo is de baspartij zoals die in de Barok werd uitgevoerd door een instrument dat akkoorden kon spelen (bijv. klavecimbel) en een melodie-instrument (bijv. cello).
Bolero
Een bolero is een Spaanse dans.
Het meest bekend is de Bolero van Ravel, maar ook Scarlatti en Chopin schreven bolero's.
BWV
BWV betekent Bach-Werke-Verzeichnis.
Oftewel: Catalogus van de werken van Johann Sebastian Bach.
In plaats van opusnummers worden bij Bach BWV-nummers gebruikt.
Cantate
Cantate komt van "Cantare" wat zingen betekent.
Een cantate kan elk stuk zijn waarin gezongen wordt.
De term werd vooral in de Barok gebruikt als tegenhanger voor het begrip sonate.
Concert
Een concert is een werk voor een solo-instrument met orkestbegeleiding.
Het bestaat meestal uit 3 delen: snel, langzaam, snel.
Concerto Grosso
Een Concerto Grosso is een werk dat gecomponeerd is voor een orkest dat bestaat uit een grote groep (het concert grosso) en een kleine groep solisten (het concertino).
Etude
Een etude is een oefenstuk waarin een bepaald muzikaal technisch probleem behandeld wordt.
De etudes van de grote componisten zoals Chopin en Liszt, zijn meer dan alleen maar oefenstukken.
Gregoriaans
Gregoriaanse muziek werd vanaf de Middeleeuwen in de Katholieke Kerk gezongen en is genoemd naar Paus Gregorius de Grote (540 - 604).
Hob.
Hob. is de afkorting van Hoboken.
De Rotterdammer Hoboken maakte als eerste een catalogus van de werken van Haydn.
In plaats van Opus of BWV gebruikt men bij Haydn de Hob.-nummers.
KV
KV betekent Köchel Verzeichnis ofwel de catalogus van Köchel.
Köchel was de man die de werken van Mozart voor het eerst catalogiseerde.
In plaats van Opus, BWV of Hob. worden bij Mozart de KV-nummers gebruikt.
Menuet
Het Menuet is een Franse dans in een 3-kwarts maatsoort, ten tijde van de Barok.
Het menuet is vaak ook een onderdeel van een suite.
Opera
Een Opera is een toneelwerk dat hoofdzakelijk gezongen wordt en waarvan de handeling ook wordt uitgebeeld.
In tegenstelling tot het oratorium.
Opus
Opus betekent werk.
Vaak wordt het afgekort tot Op.
Opus 1 betekent het eerste gepubliceerde werk van een componist. Op. 10 is het tiende gepubliceerde werk.
Oratorium
Een oratorium is een groot werk voor solozang, koor en orkest.
Het gaat vaak over religieuze onderwerpen.
De handeling wordt nooit uitgebeeld in tegenstelling tot de Opera.
Ouverture
Een ouverture is meestal het instrumentale openingsstuk van een opera.
Later worden het ook zelfstandige stukken.
Passie
Een Passie is een muziekstuk dat gaat over het lijden van Christus. De bekendste passie is wel de Matthäuspassion van Johann Sebastian Bach.
Pavane
Een Pavane is een langzame plechtige dans, die al in de Renaissance voorkwam.
De Pavanes van Fauré en zijn leerling Ravel zijn de bekendste.
Prelude
Prelude betekent letterlijk voorspel.
Oorspronkelijk was het dat ook maar later werden er ook preludes geschreven die op zichzelf staan.
Programmamuziek
Programmamuziek is muziek waaraan een niet-muzikaal gegeven ten grondslag ligt.
Bijv. De vier jaargetijden van Antonio Vivaldi.
Rhapsodie
Een Rhapsodie is een muzikale compositie die vaak een volksmuziek achtig karakter heeft.
Bijv. De Hongaarse Rhapsodieën van Liszt en Rhapsody in Blue van Gershwin.
Recitatief
Een recitatief is een gezongen deel uit een groter werk.
Waarbij de tekst belangrijker is dan de muziek.
Requiem
Een Requiem is een Katholieke mis die wordt opgedragen voor een overledene.
Meestal gespeeld tijdens een uitvaartplechtigheid, maar ook vaak te horen op Allerzielen (2november).
Scherzo
Scherzo betekent eigenlijk grappig.
In de Romantiek krijgt Scherzo steeds meer de betekenis van grillig.
Sonate
Een sonate is een instrumentaal werk voor een kleine bezetting.
Een Sonate bestaat uit meerdere delen die elkaar wat tempo betreft afwisselen.
Suite
Een suite is een opeenvolging van dansen.
Later stelden componisten ook suites samen uit grotere werken.
Bijv. Peer Gynt Suites van Edvard Grieg.
Symfonie
Een symfonie is een werk voor orkest. Het bestaat vaak uit 4 delen. Snel deel - Langzaam deel - Menuet of Scherzo - Snel deel.
Symfonisch gedicht
Het Symfonisch gedicht is een vorm uit de Romantiek.
Vaak voor groot orkest en meestal gebaseerd op een literair werk of schilderij.