De 9 meest gebruikte toonsoorten, denk jij nu “Waar heeft ze het over?” Lees dan eerst even een ander artikel Weet jij waar toonsoorten voor gebruikt worden?
Er zijn nog veel meer verschillende toonsoorten maar in dit artikel beperk ik me tot de 9 meest gebruikte toonsoorten.
Eerst een aantal toonsoorten met kruizen en daarna een aantal toonsoorten met mollen.
Zo krijg je een mooi overzicht van de diverse toonsoorten met de daarbij behorende voortekens (kruizen en mollen).
Maar eerst begin ik met de toonsoort van C omdat dit toch de belangrijkste toonsoort is die vanaf het begin gebruikt wordt.
De Toonsoort C:
In de toonsoort van C hebben we geen voortekens, dus geen kruizen en ook geen mollen.
Dus staan er vooraan bij de muzieksleutel geen kruizen of mollen, dan weet je vanaf nu dat het muziekstuk in de toonsoort C staat.
De C is de grondtoon, de basis, waardoor het stuk ook meestal zal eindigen met een C of een C-akkoord.
Zou je niet met een C eindigen dan klinkt het niet als een einde, je verwacht dan dat er nog meer gaat komen.
De tonen uit de toonsoort C zijn: C – D – E – F – G – A – B – C
De 9 meest gebruikte toonsoorten met kruizen:
De Toonsoort G:
In de toonsoort van G hebben we 1 kruis, de Fis. Dat betekent dat de toon F verhoogd wordt naar een Fis.
Dus staat er vooraan bij de muzieksleutel 1 kruis, dan weet je vanaf nu dat het muziekstuk in de toonsoort G staat.
De G is de grondtoon, de basis, waardoor het stuk ook meestal zal eindigen met een G of een G-akkoord.
Zou je niet met een G eindigen dan klinkt het niet als een einde, je verwacht dan dat er nog meer gaat komen.
De tonen uit de toonsoort G zijn: G – A – B – C – D – E – Fis – G
De Toonsoort D:
In de toonsoort van D hebben we 2 kruizen, de Fis en de Cis. Dat betekent dat de tonen F en C verhoogd worden naar een Fis en een Cis.
Dus staan er vooraan bij de muzieksleutel 2 kruizen, dan weet je vanaf nu dat het muziekstuk in de toonsoort D staat.
De D is dan de grondtoon, de basis, waardoor het stuk ook meestal zal eindigen met een D of een D-akkoord.
Zou je niet met een D eindigen dan klinkt het niet als een einde, je verwacht dan dat er nog meer gaat komen.
De tonen uit de toonsoort D zijn: D – E – Fis – G – A – B – Cis – D
De Toonsoort A:
In de toonsoort van A hebben we 3 kruizen, de Fis, de Cis en de Gis. Dat betekent dat de tonen F, C en G verhoogd worden naar een Fis, Cis en Gis.
Dus staan er vooraan bij de muzieksleutel 3 kruizen, dan weet je vanaf nu dat het muziekstuk in de toonsoort A staat.
De A is dan de grondtoon, de basis, waardoor het stuk ook meestal zal eindigen met een A of een A-akkoord.
De tonen uit de toonsoort A zijn: A – B – Cis – D – E – Fis – Gis – A
De Toonsoort E:
In de toonsoort van E hebben we 4 kruizen, de Fis, de Cis, de Gis en Dis. Dat betekent dat de tonen F, C, G en D verhoogd worden naar een Fis, Cis, Gis en Dis.
Dus staan er vooraan bij de muzieksleutel 4 kruizen, dan weet je vanaf nu dat het muziekstuk in de toonsoort E is geschreven.
De E is dan de grondtoon, de basis, waardoor het stuk ook meestal zal eindigen met een E of een E-akkoord.
De tonen uit de toonsoort E zijn: E – Fis – Gis – A – B – Cis – Dis – E
In de afbeelding hieronder zie je de hiervoor besproken toonsoorten met kruizen.
De naam van de toonsoort, welke kruizen er in voorkomen zowel uitgeschreven als op de notenbalk en tenslotte welke tonen reeks er in die toonsoort zitten.
Als je op de afbeelding klikt krijg je de afbeelding als pdf te zien en kun je hem zo uitprinten, handig om bij de piano te bewaren.
De volgorde van de kruizen:
Als je op de afbeelding hierboven kijkt naar de kruizen die vooraan bij de muzieksleutel staan dan kun je zien dat de eerste kruis iedere keer op de hoogte van de hoge noot F staat. De tweede kruis staat steeds op de hoogte van de noot C.
Dit is een vaste regel in de muziektheorie waar we niet omheen kunnen. De eerste kruis is altijd de Fis, de tweede kruis is altijd de Cis enz.
Wen jezelf ook aan om de kruizen in de juiste volgorde op te zeggen daar ga je veel plezier van hebben wanneer je weer wat verder bent gekomen met het pianospelen en het gebruiken van de toonsoorten.
Lees ook even het artikel Kruisen en mollen abacadabra, daar leer ik je een trucje om de volgorde van de kruisen en mollen makkelijk te kunnen onthouden.
Heb je verder ook gezien dat er een logische lijn zit in deze toonsoorten en de tonen die erin zitten? De naam van de toonsoort is ook de naam van de toon waar je de reeks tonen mee begint en dus de naam van de desbetreffende toonladder.
In de toonsoort C begint de notenreeks met de C, de C is de grondtoon.
Als je deze notenreeks speelt, speel je de toonladder van C
In de toonsoort G begint de notenreeks met de G, de G is hier de grondtoon.
Als je deze notenreeks speelt, speel je de toonladder van G.
De 9 meest gebruikte toonsoorten met mollen:
De Toonsoort F:
In de toonsoort van F hebben we 1 mol, dit is de Bes. Dat betekent dat de toon B verlaagd wordt naar een Bes.
Dus staat er vooraan bij de muzieksleutel 1 mol, dan weet je vanaf nu dat het muziekstuk in de toonsoort F is geschreven.
De F is dan de grondtoon en het stuk zal meestal eindigen met een F of F-akkoord.
De tonen uit de toonsoort F zijn: F – G – A – Bes – C – D – E – F
De Toonsoort Bes:
In de toonsoort van Bes hebben we 2 mollen, dit zijn de Bes en de Es. Dat betekent dat de tonen B en E verlaagd worden naar een Bes en Es.
Dus staan er vooraan bij de muzieksleutel 2 mollen, dan weet je vanaf nu dat het muziekstuk in de toonsoort Bes is geschreven.
De Bes is dan de grondtoon en het stuk zal meestal eindigen met een Bes of Bes-akkoord.
De tonen uit de toonsoort Bes zijn: Bes – C – D – Es – F – G – A – Bes
De Toonsoort Es:
In de toonsoort van Es hebben we 3 mollen, dit zijn de Bes, de Es en de As. Dat betekent dat de tonen B, E en A verlaagd worden naar Bes, Es en As.
Dus staat er vooraan bij de muzieksleutel 3 mollen, dan weet je vanaf nu dat het muziekstuk in de toonsoort Es is geschreven.
De Es is dan de grondtoon en het stuk zal meestal eindigen met een Es of Es-akkoord.
De tonen uit de toonsoort Es zijn: Es – F – G – As – Bes – C – D – Es
De Toonsoort As:
In de toonsoort van As hebben we 4 mollen, dit zijn de Bes, Es, As en Des. Dat betekent dat de tonen B, E, A en D verlaagd worden naar een Bes, Es As en Des.
Dus staat er vooraan bij de muzieksleutel 4 mollen, dan weet je vanaf nu dat het muziekstuk in de toonsoort As is geschreven.
De As is dan de grondtoon en het stuk zal meestal eindigen met een As of As-akkoord.
De tonen uit de toonsoort As zijn: As – Bes – C – Des – Es – F – G – As
In de afbeelding hieronder zie je de hiervoor besproken toonsoorten met mollen.
De naam van de toonsoort, welke mollen er in voorkomen zowel uitgeschreven als op de notenbalk en tenslotte welke tonen reeks er in die toonsoort zitten.
Ook deze afbeelding kun je weer als pdf uitprinten, wanneer je op de afbeelding klikt.
Dit is het overzicht van de 9 meest gebruikte toonsoorten dat ik je wilde geven.
Ik hoop dat het je helemaal duidelijk is en je nu begrijpt hoe het zit met de toonsoorten en de daarbij behorende kruizen of mollen.
Leuk als je hieronder even laat weten of het je helemaal duidelijk is of dat je nog extra uitleg zou willen hebben.
Laat ik vooraf vermelden dat ik geen beginnend muzikant ben.
Ook geen beginner op het gebied van van het noten lezen.
Ik speel al jaren gitaar, toch wil mijn leesvaardigheid van bladmuziek vergroten.
De reden is dat ik probeer om mijn muziek voor anderen ook bespeelbaar te maken.
Notatie van muziek is zonder gebruik van het normale notenschrift erg lastig.
De uitleg over de kruizen en de mollen is voor mij volkomen duidelijk.
Hopelijk volgen er nog meer wijze lessen waar ik veel van kan leren.
Groeten Peter Q
Dank je wel Peter voor je reactie.
Jij weet al hoe heerlijk het is om muziek te maken.
En ja, het noteren van je eigen muziek zonder het traditionele muziekschrift is zeker lastig. Maar gelukkig is noten lezen toch minder moeilijk als vaak wordt gedacht.
Fijn dat de uitleg over de kruizen en mollen duidelijk is.
En er volgend zeker nog meer van dit soort artikelen.
Veel succes en plezier met muziekmaken.
Groeten,
Tanya
Speel al zeventig jaar mondharmonica. En de laatste vijftig jaar voornamelijk chromatische. Probeer dan liedjes op de toonhoogte in te zetten die 'het origineel' ook gebruikt (bijvoorbeeld liedjes van Abba). Het is dan vaak moeilijk om uit te vinden bij welke noot ik de 'knop' moet indrukken. Met het schema wat u hier aanbiedt is me dat een stuk duidelijker, omdat ik zo eerst de toonladder kan oefenen die bij de inzet-noot hoort. Heel bevredigend.
Hey Wim Fornier,
Hartelijk dank voor je reactie. Fijn om te lezen dat het artikel je goed heeft geholpen.
Als je in een toonsoort gaat spelen met meerdere kruisen of mollen is het inderdaad verstandig om eerst de toonladder te spelen die bij die toonsoort hoort.
Dan weet je welke toetsen er in voorkomen, welke vingers daarbij gebruikt worden en je hebt ook meteen de klank van de toonladder in je hoofd zitten. Ook dat is heel handig.
Succes en veel plezier verder met muziek maken.
Groetjes,
Tanya
Hoi. Ik ben geen beginnend muzikant; wel een beginnend noten-lezer. Wat ik niet begrijp is dat er in de toonsoort van C D, G, A en E kruizen worden gebruikt en in de toonsoort van F, Bes, Es en As mollen worden gebruikt.
Veder dank ik je voor je uitleg.
Hoi Robert,
Dank voor je berichtje.
Bij het gebruik van de voortekens heb je toonsoorten met kruizen of toonsoorten met mollen, maar nooit gemengd.
De eerste 3 mollen zijn Bes, Es en As daardoor kun je meteen zien dat de toonsoorten van A en E kruizen hebben, anders had er de toonsoort van As en Es moeten staan.
Ik hoop dat dit het een beetje duidelijker voor je maakt.
Succes en groetjes,
Tanya
Dit was een heel duidelijke uitleg en overzicht. Dank je wel
Groetjes en succes
Ina
Hey Ina,
Dank je voor je reactie en fijn dat de uitleg duidelijk is.
Succes verder met pianospelen.
Groetjes,
Tanya
Zeer goed uitgelegd, ben een jaar mondharmonica aan het leren en liep een beetje vast, daar in het begin het ging om een lied geschreven in C.
Nu ben ik wat beter bezig en heb mijn zevende mondharmonica aangeschaft. Nu met deze les heb ik eindelijk begrepen wat een toonladder is en weet ook voor welk mondharmonica er gespeeld moet worden. Fantastisch uitgelegd ben u zeer dankbaar kan nu terug met volle inzet oefenen.
Bedankt.
Hoi Alfons,
Dank je voor je leuke reactie.
Fijn om te lezen dat je de uitleg ook bij het bespelen van een mondharmonica goed kunt gebruiken.
Succes verder en geniet van het muziek maken.
Groetjes,
Tanya
Hee Tanya, ik speel piano en heb muziek als eindexamen vak gekozen. Ik leer op school met de kwintencirkel dat er een verschil tussen mineur en majeur zit. Als er drie mollen staan kan het stuk in es majeur staan of in c mineur. Toch? En dan kijk je naar de eerste noot of de laagste. Wij mogen er niet vanuit gaan dat drie mollen es betekent.
Hey Yara,
Dank voor je reactie en je hebt helemaal gelijk.
Iedere majeur toonsoort heeft altijd een bijpassende mineur toonsoort.
In dit blog heb ik het alleen over majeur toonsoorten omdat die in beginsel het meeste voorkomen.
Leerpianospelenonline richt zich vooral op beginnende pianisten en dan zou het wellicht wat overweldigend zijn geweest als ik het in dit blog zowel over majeur- als mineur toonsoorten zou hebben.
Heb jij trouwens ook al geleerd dat je aan het slot akkoord en de tonen uit de laatste maat kunt zien in welke toonsoort het stuk staat? Daar wordt altijd meteen duidelijk of het om de majeur- of mineur variant gaat.
Succes verder en veel plezier met piano spelen.
Groetjes
Tanya
Hee Tanya, dank voor de reactie. Ik weet inderdaad dat je het ook aan de laatste maat kunt zien, maar wij krijgen op de toetsen alleen de eerste paar regels van een stuk. Helaas voor mij.
Ik vind het vaak wel lastig omdat het niet altijd meteen duidelijk is bij de eerste maat
Hoi Yara,
Als je geen laatste maat op papier hebt kun je er ook nog achter komen door de maten die je wel hebt te spelen en dan goed te luisteren. Meestal kun je het verschil tussen een stuk dat vrolijk (majeur) of droevig (mineur) klinkt wel horen.
Misschien kun je het zo nog eens proberen.
Groetjes,
Tanya
Duidelijke uitleg voor zaken die erg verwarren en sommigen kan ontmoedigen zonder die uitleg. Ik ben er blij mee, en het bemoedigt mij. Dank je wel.
Hey Martin,
Fijn dat de uitleg duidelijk is en dat je er wat aan hebt.
Succes en geniet van het pianospelen.
Groetjes,
Tanya